ગુર ધોબી શિષ્ય કપડ઼ા – કબીર

ગુર ધોબી શિષ્ય કપડ઼ા, સાબૂ સિરજનહાર ।
સુરતી સિલા પર ધોઇએ, નિકસે જ્યોતિ અપાર ॥

ચિંતા વિષે – કબીરવાણી

*
(૬૩૭) ચિંતા મત કર નચિંત રહે, પુરનહાર સમર્થ,
જલ થલમેં જો જીન હય, ઉનકી ગાંઠ ક્યા ગર્થ.
*
(૬૩૮) ચિંતા ઐસી ડાકની, કાટ કલેજા ખાય,
વૈદ બિચારા ક્યા કરે, કહાં તક દવા લગાય.
*
(૬૩૯) સરજનહારે સરજીયા, આતા પાની લોન,
દેનેહારા દેત હય, મિટનહારા કોન?
*
(૬૪૦) કાહેકો તલપત ફિરે, કાહે પાવે દુઃખ,
પહેલે રજક બનાયકે, પિછે દીનો મુખ.
*
(૬૪૧) અબ તું કાહેકો ડરે, શિર પર હરિકા હાથ,
હસ્તી ચઢકર ડોલિયે, કુકર ભસે જો લાખ.
*
(૬૪૨) રચનહાર કો ચિન કર, ક્યા ખાવેકુ રોય,
દિલ મંદિરમેં પેંઠ કર, તાન પીછોડી સોય.
*
(૬૪3) સાહેબ સે સબ કુછ બને, બંદે સે કછુ નાય,
રાઈકો પરવત કરે, ઓર પરવત રાઈ માય.
*
(૬૪૪) ચિંતો તો હરિ નામકી, ઓર ન ચિંતવે દાસ,
જો કોઈ ચિંતવે નામ બીન, સોહિ કાલકી પાસ.
*
(૬૪૫)  કબીર! મેં ક્યા ચિંતવું, હમ ચિંતવે ક્યા હોય?
હરિ આપહી ચિંતા કરે, જો મોહે ચિંતા ન હોય.
*
(૬૪૬) મેરો ચેત્યો હર ના કરે, ક્યા કરૂં મેં ચિત્ત,
હર કો ચિત્યો હર કરે, તા પર રહું નચિંત.
*
(૬૪૭) રામ હિ કિયા સો હુવા, રામ કરે સો હોય,
રામ કરે સો હોયેગા, કાહે કલ્પો કોય.
*
(૬૪૮) મુખસે રહે સો માનવી, મનમેં રહે સો દેવ,
સુરતે રહે સો સંત, ઈસ બિધ જાનો ભેવ.
*
(૬૪૯) કબીર કબીર ક્યા કરો, ખોજો આપ શરીર,
જો યે પાંચો વશ કરો, તો આપે દાસ કબીર.
*
(૬૫૦) ઐસા કોન અભાગિયા, જો વિશ્વાસે ઓર,
રામ બિના પગ ધરનકું, કહો કહાં હય ઠોર.
*
(૬૫૧) કિયા બીન માંગે બીના, જાન બીના સબ આય,
કાહે કો મન કલ્પીયે, સહેજે રહે સમાય.
*
(૬૫૨) દાતા નદી એક સમ, સબ કોઈકો દેત,
હાથ કુંભ જીસકા જૈસા, તૈસાહી ભર લેત.
*
(૬૫૩) મુરદેકો બી દેતા હય, કપડા લત્તા આગ,
જીવત નર ચિંતા કરે, વાકો બડો અભાગ.
*
(૬૫૪) આશા તો એક રામ કી, દુજી આશ નીરાશ,
નદી કિનારે ઘર કરે, કબુ ન મરે પ્યાસ.
*
(૬૫૫) પીછે ચાહે ચાકરી, પહેલે મહીના દેય,
તા સાહેબ કો શીર સોંપતે, ક્યું કસકતા હય દેહ.
*
(૬૫૬) ચિડીયા પ્યાસી સમુદ્ર ગઈ, નિર ન ઘટ્યા જાય,
ઐસા બાસન ન બના, જામેં સમુદ્ર સમાય.
*
(૬૫૭) અજગર કરે ન ચાકરી, પંખી કરે ન કામ,
દાસ કબીરા યું કહે, સબકા દાતા રામ.
*
(૬૫૮) રામ નામસે દિલ મિલા, જમ હમ પર બરાય,
મોહે ભરોસા ઈષ્ટકા, બંદા નર્કે ન જાય.
*
(૬૫૯) ભજન ભરોસે આપકા, મગહર તજા શરીર,
તેજ પુંજ પ્રકાશમેં, પહોંચે દાસ કબીર.

ધીરજ વિષે – કબીરવાણી

*
(૬૩૨) કબીર! ધીરજ કે ધરે, હસ્તી સવામન ખાય,
એક ટુક કે કારણે, શ્વાન ઘરો ઘર જાય.
*
(૬૩૩) ધીરે ધીરે રે મના, ધીરે સબ કુછ હોય,
માલી સીંચે કેવરા, પર રૂત આવે ફળ જોય.
*
(૬૩૪) બહોત ગઈ થોરી રહી, બ્યાકુલ મન મત હોય,
ધીરજ સબકો મિત્ર હય, કરી કમાઈ મત ખોય.
*
(૬૩૫) ધીરજ બોધ તબ જાનીયે, સમજે સબકી રીત,
ઉનકા અવગુન આપમેં, કબ ન લાવે મિત.
*
(૬૩૬) સાહેબ કી ગત અગમ હય, તું ચલ અપને અનુમાન,
ધીરે ધીરે પાંઉ ધર, પહોંચેગા પ્રમાન.

ફકીર સંન્યાસી વિષે – કબીરવાણી

---

*
(૬૨૪) ફિકર સબકો ખા ગઈ, ફિકર સબકા પીર,
ફિકર કી જો ફાકી કરે, ઉસકા નામ ફકીર.
*
(૬૨૫) પેટ સમાતા અન્ન લે, તનહી સમાતા ચીર,
અધિક હી સંગ્રહ ના કરે, તિસકા નામ ફકીર.
*
(૬૨૬) ચાહ ગઈ ચિંતા ગઈ, મનવા બે પરવાહ,
જીનકો કછુ ન ચાહીયે, સો શાહનશાહ.
*
(૬૨૭) ગૌધન, ગજધન, ગોપીધન, ઔર રતનધન ખાન,
પર જહાં આવે સંતોષધન, તો સબ ધન ધુલ સમાન.
*
(૬૨૮) મારીયે આશા આપની, જીને ડસ્યા સંસાર,
તાકા ઓખડ તોષ હય, કહે કબીર બિચાર.
*
(૬૨૯) કબૂક મંદિર માલીયાં, કબૂક જંગલ બાસ,
સબી ઠોર સોહામણા, જો હરિ હોય પાસ.
*
(૬૩૦) સાહેબ મેરે મુહકો, લુખી રોટી દે,
ભાજી માંગત મેં ડરૂં, કે લુખી છીન ન લે.
*
(૬૩૧) સાત ગાંઠ ગોપીનકી, મનમાં ન રાખે શંક,
નામ અમલ માતા રહે, ગણે ઈંદ્ર કો રંક.

માણસાઈ વિષે – કબીરવાણી

---

*
(૬૧૩) માણસ ખોજત મેં ફિરા, માણસ કા બરા સુકાલ,
પર જાકો દેખે દીલ ઠરે, તાકા પરીયા દુકાલ.
*
(૬૧૪) દયાકા લક્ષણ ભક્તિ, ભક્તિ સે મીલત જ્ઞાન,
જ્ઞાન સે હોવત ધ્યાન, એ સિદ્ધાંત ઉર આન.
*
(૬૧૫) બિષય ત્યાગ વૈરાગ હય, સમતા કહીયે જ્ઞાન,
સુખદાઈ સબ જીવસો, એહી ભક્તિ પ્રમાણ.
*
(૬૧૬) એલમ સે ઉદ્યોગ ખીલે, ખીલે નેકી સે નુર,
એલમ બીન સંસારમેં, સમજ અંધેરો દુર.
*
(૬૧૭) સબળ ખમી નીર્ગર્વ ધની, કોમળ વિદ્યાવંત,
ભુવા ભુષન તીન હય, ઔર સબ અનંત.
*
(૬૧૮) કબીર! ઈન સંસારમેં, પંચ રત્ન હય સાર,
સાધુ મિલન હરિ ભજન, દયા દીન ઉપકાર.
*
(૬૧૯) ધન રહે ન જોબન રહે, ન રહે ગામ ન ઠામ,
કબીર! જગમેં જશ રહે, કે કર દે કીસકો કામ.
*
(૬૨૦) લેનેકો હર નામ હય, દેનેકો અન્ન દાન,
તીરનેકો આધિનતા, બુડનેકો અભિમાન.
*
(૬૨૧) પશુ કી તો પનીયાં ભઈ, નર કા કછુ ન હોય,
પર જો ઉત્તમ કરણી કરે,
તો નર નારાયણ હોય.
*
(૬૨૨) કબીર! મેં માંગું એ માંગના, પ્રભુ મોહે દીજે સોય,
સંત સમાગમ હરિ કથા, હમારે નિશદિન હોય.
*
(૬૨૩) મુગટા જુગત માંગું નહી, ભક્તિ દાન દીજો મોહે,
ઓર કછુ માંગું નહી, નિશ દીન જાચું તોહે.

દાન વિષે – કબીરવાણી

---

*
(૫૯૯) કહે કબીર કમાલકો, દો બાતાં શીખ લે,
કર સાહેબ કી બંદગી, ઓર ભુખે કો કછુ દે.
*
(૬૦૦) હાડ બઢા હરિ ભજન કર, દ્રવ્ય બઢા કછુ દેય,
અક્કલ બઢી ઉપકાર કર, જીવનકા ફળ યેહ.
*
(૬૦૧) ગાંઠી હોય સો હાથ પર, હાથ હોય સો દે,
આગે હાડ ન બાનિયા, લેના હોય સો લે.
*
(૬૦૨) ખાય પી ખીલાય દે, કરલે અપનાં કામ,
ચલતી વખત રે નરો, સંગ ન ચલે બદામ.
*
(૬૦૩) ધર્મ કીયે ધન ના ઘટે, નદી ન સંચે નીર,
અપની આંખે દેખીયે, યું કહે દાસ કબીર.
*
(૬૦૪) ભીખ તીન પ્રકાર કી, સુનો સંત ચિત્ત લાય,
દાસ કબીર પ્રગટ કહે, ભીન્ન ભીન્ન અર્થાય.
*
(૬૦૫) અણ માગ્યા ઉત્તમ કહીયે, મધ્યમ માગી જો લેય,
કહે કબીર કનીષ્ટ સો, પર ઘર ધરના દેય.
*
(૬૦૬) માંગન મરણ સમાન હય, મત કોઈ માંગો ભીખ,
માંગને સે મરના ભલા, એહી સદગુરૂ કી શીખ.
*
(૬૦૭) મરૂં પણ માંગું નહી, અપને તનકે કાજ,
પરમારથ કે કારણે, માગન ન આવે લાજ.
*
(૬૦૮) સહેજ દીયા સો દુધ બરાબર, માંગ લીયા સો પાની,
ખીંચ લીયા સો રક્ત બરાબર, એહી કબીરા બાની.
*
(૬૦૯) ભુખેકો કછુ દીજીયે, યથા શક્તિ જો હોય,
તા ઉપર શીતલ વચન, લખો આત્મા સોય.
*
(૬૧૦) જહાં દયા વહાં ધર્મ, જહાં લોભ વહાં પાપ,
જહાં ક્રોધ વહાં કાળ, જહાં ક્ષમા વહાં આપ.
*
(૬૧૧) કુંજર મુખસે કન ગીરો, ખુટો ન વા કો આહાર,
કીડી કન લે ચલી, પોષણ દેઈ પરિવાર.
*
(૬૧૨) દાતા દાતા ચલ ગયે, રહ ગયે મખ્ખીચુર,
દાન માન સમજે નહી, લડને મેં મજબુર.

લાયકાત વિષે – કબીરવાણી

---

*
(૫૯૨) કામ કા ગુરૂ કામિની, લોભી કા ગુરૂ દામ,
કબીર કા ગુરૂ સંત હય, સંતન કા ગુરૂ રામ.
*
(૫૯૩) હીરે હીરા કી કોથલી, બાર બાર મત ખોલ,
મિલે હીરા કા જોહરી, તબ હીરા કા મોલ.
*
(૫૯૪) હીરા જરા ન ખોલીયે, કુજરે કે હાથ,
સહેજે ગાંઠે બાંધીયે, ચલીયે અપની બાત.
*
(૫૯૫) તન સન્દુક ગુન રતન ચુપ, તાહિ દીજે તાલ,
ગ્રાહક બિના ન ખોલીયે, કુંચી બચન રસાલ.
*
(૫૯૬) હીરા પડે બજારમેં, રહ્યા છાર લપટાય,
કેતેક અંધે ચલે ગયે, પરખ ન લીયા ઉઠાય.
*
(૫૯૭) રામ પદાર્થ મુજમેં, ખાંન ખુલી ઘટ માંહિ,
સેત મેત હમ દેત હય, પર ગ્રાહક કોઈ નાહી.
*
(૫૯૮) જહાં ન જાકો ગુન લહે, તહાં ન તાકો ઠાવ,
ધોબી બેઠા ક્યા કરે, દિગમ્બરો કે ગાંવ.

સ્વભાવ વિષે – કબીરવાણી

---

*
(૫૭૭) જૈસા અન્ન જળ ખાઈયે, તૈસાહિ મન હોય,
જૈસા પાની પીજીયે, તૈસી બાની હોય.
*
(૫૭૮) જૈસા ઘટ તૈસા મતા, ઘટ ઘટ ઓર સ્વભાવ,
જા ઘટ હાર ન જીત હય, તા ઘટ બ્રહ્મા સમાવ.
*
(૫૭૯) સુનિયે ગુન કી બાતાં, અવગુણ લીજીયે નાય,
હંસ ક્ષીર કું ગ્રહત હય, નીર સો ત્યાગે જાય.
*
(૫૮૦) કામી, ક્રોધી, લાલચી, ઈન સે ભક્તિ ન હોય,
ભક્તિ કરે કોઈ સુરવા, જો જાત વરન કુલ ખોય.
*
(૫૮૧) પંડિત ઓર મસાલચી, દોનોં સુંજે નાહિ,
ઓરન કો કરે ચાંદના, આપ અંધેરા માંહિ.
*
(૫૮૨) નિર્પક્ષકો ભક્તિ હય, નિર્મોહકો જ્ઞાન,
નિર્દ્વન્દીકો મુક્તિ હય, નિર્લોભી નિર્વાણ.
*
(૫૮૩) ભુખ ગઈ ભોજન મિલે, થંડ ગઈ કબાય,
જોબન ગયો ત્રીયા મિલે, તાકો આગ લગાય.
*
(૫૮૪) જ્યું ગુંગાકે સેનકો, ગુંગાહિ પયછાને,
ત્યું જ્ઞાનીકે જ્ઞાનકો, જ્ઞાની હોય સો જાને.
*
(૫૮૫) માંગન કો ભલો બોલનો, ચોરન કો ભલી ચપ,
માલી કો ભલો બરસનો, ધોબી કો ભલી ધપ.
*
(૫૮૬) ધોતિ પોતિ વિનતી, ગુરૂ સેવા સંત સંગ,
એ ઓરન સે ન બને, ખાજ ખુજાવત અંગ.
*
(૫૮૭) તીન તાપમેં તાપ હય, તીન કા અનંત ઉપાય,
અધ્યાત્મ તાપ મહાબલિ, સંત બીના નહી જાય.
*
(૫૮૮) લીખના પઢના ચાતુરી, એ સબ બાતાં સહેલ,
કામદહન મન વશ કરન, ગગન ચઢન મુશ્કેલ.
*
(૫૮૯) જ્ઞાની મૂલ ગમાઈયાં, આપે ભયા કરતા,
તાતે સંસારી ભલા, મનમેં રહે ડરતા.
*
(૫૯૦) કામી લજ્યા ન કરે, મન માને યું લાડ,
નીંદ ન માંગે સાથરો, ભુખ ન માંગે સ્વાદ.
*
(૫૯૧) ભુખ લગી તબ કછુ નહી સુઝે, ધ્યાન જ્ઞાન સબ રોટીમેં,
કહત કબીરા સુન ભાઈ સાધુ, આગ લગો એ પોઠીમેં.

જ્ઞાની અને અજ્ઞાની વિષે – કબીરવાણી

---

*
(૫૪૩) ઉજડ ઘરમેં બેઠકે, કિસકા લીજે નામ,
સાકુંઠ કે સંગ બેઠકે, ક્યું કર પાવે રામ.
*
(૫૪૪) સાકુંથ સાકુંથ કહા કરો, ફિટ સાકંથકો નામ,
તેહીસે સુવર ભલો, ચોખો રાખે ગામ.
*
(૫૪૫) હરિજનકી કુટીયાં ભલી, બુરી સાકુંથકી માય,
વોહ બેઠી હરિગુન સુને, વાં નિંદા કરત દિન જાય.
*
(૫૪૬) હરિજનકી લાતા ભલી, બુરી સાકુંથ કી બાત,
લાતોમેં સુખ ઉપજે, બાતે ઈજ્જત જાત.
*
(૫૪૭) સાકુંથ ભલેહી સરજ્યા,
પર નિંદા કરંત,
પરકો પાર ઉતારકે, આપહી નર્ક પરંત.
*
(૫૪૮) જે રીતી સંતો તજે, મુંઢ તાહિ લલચાય,
નર ખાય કર ડારે, તો શ્વાન સ્વાદ લે ખાય.
*
(૫૪૯) હરિજન આવત દેખકે, મોંહડો સુક ગયો,
ભાવ ભક્તિ સમજ્યો નહિ, મુરખ ચુક ગયો.
*
(૫૫૦) મખિયાં ચંદન પરહરે, જહાં રસ મિલે તહાં જાય,
પાપી સુને ન હરિ કથા, ઉંઘે કે ઉઠ જાય.
*
(૫૫૧) ભક્ત ભગવંત એક હય, બુજત નહિ અજ્ઞાન,
શિશ ન નાવે સંતકો, બહોત કરે અભિમાન.
*
(૫૫૨) પુર્વ જનમ કે ભાગસે, મિલે સંત કો જોગ,
કહે કબીર સમજે નહિ, ફિર ફિર ઈચ્છે ભોગ.
*
(૫૫૩) જહાં જૈસી સંગત કરે, તહાં તૈસા ફલ ખાય,
હરિમારગ તો કઠન હય, ક્યું કર પેઠા જાય.
*
(૫૫૪) જ્ઞાનીકો જ્ઞાની મિલે, તબ રસ કી લૂટા લૂટ,
જ્ઞાની કો અજ્ઞાની મિલે, તો હોય બડી માથાકૂટ.
*
(૫૫૫) કાજળ તજે ન શ્યામતા, મુખટા તજે ન શ્વેત,
દુરીજન તજે ન કુટિલતા, સજ્જન તજે ન હેત.
*
(૫૫૬) હરદી જરદી ના તજે, ખટરસ તજે ન આમ,
ગુણીજન ગુનકો ન તજે, અવગુણ તજે ન ગુલામ.
*
(૫૫૭) દુરિજન કી કરૂણા બુરી, ભલો સજ્જન કો ત્રાસ,
સુરજ જબ ગરમી કરે, તબ બરસન કી આશ.
*
(૫૫૮) કછુ કહા નીચ ન છેડીયે, ભલો ન વાંકો સંગ,
પથ્થર ડારે કિચમેં, તે ઉછલી બીગાડે અંગ.
*
(૫૫૯) ખુડિયા તો ધરતી ખમે, કાટ ખમે વનરાય,
કઠન બચન તો સાધુ ખમે, દરિયા નીર સમાય.
*
(૫૬૦) તરવર કદી ન ફળ ભખે, નદી ન સંચે નીર,
પરમારથ કે કારને, સંતો ઘસે શરીર.
*
(૫૬૧) તરવર સરવર સંતજન, ચૌથા બરસે મેહ,
પરમારથ કે કારને, ચારોં ધર્યા દેહ.
*
(૫૬૨) ચંદા સુરજ ચલત ન દીસે, બઢત ન દીસે બેલ,
હરિજન હર ભજતા ન દીસે, એ કુદરતકા ખેલ.
*
(૫૬૩) સાધ સતી ઓર સુરવા, જ્ઞાની ઓર ગજદંત,
એ તો નિકસે બહોરહિ, જો જુગ જાય અનંત.
*
(૫૬૪) ભગત બીજે પલટે નહી, જો જુગ જાય અનંત,
જહાં જાય તહાં અવતરે, તોય સંતકા સંત.
*
(૫૬૫) દાઘ જ લાગા નીલ કા, સો મન સાબુ ધોય,
કોટ કલ્પ તક સમજાઈએ, કઉવા હંસ ન હોય.
*
(૫૬૬) કપટી કદી ન ઓધરે, સો સાધન કો સંગ,
મુજ પખાલે ગંગમેં, જ્યું ભીંજે ત્યું તંગ.
*
(૫૬૭) સજ્જનસે સજ્જન મિલે, હોવે દો દો બાત,
ગધાસે ગધા મિલે, ખાવે દો દો લાત.
*
(૫૬૮) જો જાકો ગુન જાનત, તો તાકો ગુન લેત,
કોયલ આમલી ખાત હય, કાગ લિંબોરી લેત.
*
(૫૬૯) ખાંડ પડી જો રેતમેં, કીડી હો કર ખાય,
કુંજર કહાડી ના શકે, જો કોટી કરે ઉપાય.
*
(૫૭૦) જામેં જીતની બુદ્ધિ, તિતના વોહ કર બતાય,
વાકો બુરા ન માનીયે, બહોત કહાંસે લાય.
*
(૫૭૧) જલ જ્યું પ્યારી માછલી, લોભી પ્યારા દામ,
માત પ્યારા બાળકા, ભક્તિ પ્યારી રામ.
*
(૫૭૨) ચાતુર કો ચિન્તા ઘની, નહિ મુરખ કો લાજ,
સર અવસર જાને નહિ, પેટ ભરેંસે કાજ.
*
(૫૭૩) કંચન કો કછુ ના લાગે, અગ્નિ ન કીડા ખાય,
બુરા ભલા હો વૈશ્નવા, કદી ન નર્કે જાય.
*
(૫૭૪) બહેતા પાની નિર્મલા, બન્ધા ગન્ધા હોય,
સાધુ તો રમતા ભલા, દાઘ ન લાગે કોય.
*
(૫૭૫) ઈશ્ક, ખુન્નસ, ખાંસી, ઓર પીવે મદ્યપાન,
એ સબ છુપાયા ન છુપે, પ્રગટ હોય નિદાન.
*
(૫૭૬) પ્રીત પુરાની ન હોત હય, જો ઉત્તમસે લાગ,
સો બરસ જલમેં રહે, પથ્થરા ન છોડે આગ.

સદવર્તન, બ્રાહ્મણ અને પંડિત વિષે – કબીરવાણી

---

*
(૫૦૭) ના કછુ કીયા ના કર શકા, ન કરને જોગ શરીર,
જો કછુ કીયા સો હરિ કીયા, તા તે ભયે કબીર.
*
(૫૦૮) સાચ બરાબર તપ નહીં, જુઠ બરાબર પાપ,
જાકે હ્રદય સાચ હય, તાકે હ્રદય આપ.
*
(૫૦૯) બ્રાહ્મણ ગુરૂ જગત કે, સંતન કે ગુરૂ નાહિ,
ઉલટ પલટ કર દુબયા, ચાર બેદકે માંહિ.
*
(૫૧૦) ચાર બેદ પઢવો કરે, હરિસે નાહિ હેત,
માલ કબીરા લે ગયા, પંડિત ઢુંડે ખેત.
*
(૫૧૧) પઢિ ગુનિ પાઠક ભયેં, સમજાયા સબ સંસાર,
આપન તો સમજે નહિં, વૃથા ગયા અવતાર.
*
(૫૧૨) પઢિ ગુનિ બ્રાહ્મણ ભયેં, કિર્તી ભઈ સંસાર,
બસ્તુકી સમજન નહિ, જ્યું ખર ચંદન ભાર.
*
(૫૧૩) પઠન ગુનત રોગી બયેં, બડ્યા બહોત અભિમાન,
ભિત્તર તાપ જગતકી, ઘડી ન પડતી શાંન.
*
(૫૧૪) પઢે ગુંને સબ બેદકો, સમજે નહિ ગમાર,
આશા લાગી ભરમકી, જ્યું કરોલિયાકી જાર.
*
(૫૧૫) પંડિત પઢતે બેદકો, પુસ્તક હસતિ લાડ,
ભક્તિ ન જાણી રામકી, સબે પરિક્ષા બાદ.
*
(૫૧૬) પઢતે ગુનતે જનમ ગયો, આશા લાગી હેત,
ખોય બીજ કુમતને, ગયા જ નિર્ફળ ખેત.
*
(૫૧૭) સંસ્કૃત હિ પંડિત કહે, બહોત કરે અભિમાન,
ભાષા જાનકે તર્ક કરે, સો નર મુઢ અજ્ઞાન.
*
(૫૧૮) આતમ દ્રષ્ટ જાને નહિ, નાહવો પ્રાતઃકાલ,
લોક લાજ લીયો રહે, લાગો ભરમ કપાલ.
*
(૫૧૯) તિરથ વ્રત સબ કરે, ઉંડે પાણી ન્હાય,
રામ નામ નહિ જપે, કાળ ગ્રસે જાય.
*
(૫૨૦) કાશી કાંઠે ઘર કરે, ન્હાવે નિર્મળ નીર,
મુક્ત નહિ હરિનામ બિન, યું કહે દાસ કબીર.
*
(૫૨૧) મછિયાં તો કુલંધિયા, બસેં હય ગંગા તીર,
ધોવે કુલંધ ન જાય, રામ ન કહે શરીર.
*
(૫૨૨) જપ તપ તિરથ સબ કરે, ઘડી ન છાંડે ધ્યાન,
કહે કબીર ભક્તિ બિના, કબૂ ન હોય કલ્યાન.
*
(૫૨૩) કો એક બ્રહ્મન મશ્કરા, વાકો ન દીજે દાન,
કુટુંબ સહિત નર્કે ચલા, સાત લિયે જજમાન.
*
(૫૨૪) કબીર! પંડિતકી કથા, જૈસી ચોરકી નાવ,
સુનકર બેઠે આંધળા, ભાવે તહાં બિલમાવ.
*
(૫૨૫) કામ, ક્રોધ, મદ, લોભકી, જબલગ મનમેં ખાન,
તબલગ પંડિત મુરખ હી, કબીર એક સમાન.
*
(૫૨૬) પઢ પઢ ઓર સમજાવહી, ન ખોજે આપ શરીર,
આપહી સંશયમેં પડા, યું કહે દાસ કબીર.
*
(૫૨૭) ચતુરાઈ પોપટ પઢી, પડા સો પિંજર માંહી,
ફીર પરમોઘે ઓરકો, આપણ સમજે નાહી.
*
(૫૨૮) હરિગુણ ગાવે હરખકે, હિરદે કપટ ન જાય,
આપન તો સમજે નહી, ઓર હી જ્ઞાન સુનાય.
*
(૫૨૯) ચતુરાઈ ચુલે પડો, જ્ઞાનકો જમરા ખાઓ,
ભાવ ભક્તિ સમજે નહી, જાન પલો જલ જાઓ.
*
(૫૩૦) લીખના પઢના ચાતુરી, એ સબ બાતાં સહેલ,
કામ દહન મન વશકરન, ગગન ચઢન મુશ્કેલ.
*
(૫૩૧) જ્ઞાની ગાથા બહુ મિલે, કવિ પંડિત એક,
રામ રાતા ઓર ઈંદ્રિ જીતા, કોટી મધે એક.
*
(૫૩૨) તારા મંડળ બેઠકે, ચંદ્ર બડાઈ ખાય,
ઉદય ભયા જબ સુર્યકા, સબ તારા છુપ જાય.
*
(૫૩૩) કુલ મારગ છોડા નહી, રહા માયામેં મોહ,
પારસ તો પરસા નહી, રહા લોહ કા લોહ.
*
(૫૩૪) પોથી પઢ પઢ જગ મુવા, પંડિત ભયા ન કોય,
અઢાઈ અક્ષર પ્રેમકા, પઢે સો પંડિત હોય.
*
(૫૩૫) આત્મ તત્વ જાને નહી, કોટી કથે જ્ઞાન,
તારે તિમિર ભાગે નહી, જબ લગ ઉગે ન ભાંન.
*
(૫૩૬) મેં જાનું પઢવો ભલો, પઢનેસે ભલો યોગ,
રામ નામ સે દીલ મીલા, ભલે હી નિંદે લોગ.
*
(૫૩૭) સમજન કા ઘર ઓર હય, ઔરોંકા ઘર ઓર,
સમજ્યા પીછે જાનીયે, રામ બસે સબ ઠોર.
*
(૫૩૮) અજહુ તેરા સબ મિટે, જો ગુરૂમુખ પાવે ભેદ,
પંડિત પાસ ન બેઠીયે, બેઠ ન સુનિયે વેદ.
*
(૫૩૯) કબીર! યે સંસાર કુ, સમજાવું કંઈ બાર,
પુછ જ પકડે ભેંસકા, ઉતર્યા ચાહે પાર.
*
(૫૪૦) રાશ પરાઈ રાખતાં, ખાયા ઘરકા ખેત,
ઔરોંકુ પરમોઘતા, મુંહસે પડસી રેત.
*
(૫૪૧) મન મથુરા દીલ દ્વારકા, કાયા કાશી જાન,
દસમે દ્વારે હય દેહરા, તામેં જોત પીછાન.
*
(૫૪૨) હરિ હી સમકો ભજે, હરકો ભજે ન કોય,
જબ લગ આશ શરીરકી, તબ લગ દાસ ન હોય.