વીણેલાં ફૂલ (1/10) – હરિશ્ચન્દ્ર

શ્રી મોહમુદ્ગરસ્તોત્ર – આદિ શંકરાચાર્ય

મૂઢ જહીહિ ધનાગમતૃષ્ણાં, કુરુ સદબુદ્ધિ મનસિ વિતૃષ્ણામ્ |
યલ્લભસે નિજકર્મોપાત્તં, વિત્તં તેન વિનોદય ચિત્તમ્ || ૧ ||

અર્થમનર્થં ભાવય નિત્યં, નાસ્તિ તતઃ સુખલેશઃ સત્યમ્ |
પુત્રાદપિ ધનભાજાં ભીતિઃ, સર્વત્રૈષા વિહિતા નીતિઃ || ૨ ||

કા તે કાન્તા કસ્તે પુત્રઃ સંસારોSયમતીવ વિચિત્રઃ |
કસ્ય ત્વં કઃ કુત આયાતસ્તત્વં ચિન્તય યદિદં ભ્રાતઃ || ૩ ||

મા કુરુ જનધનયૌવનગર્વં, હરતિ નિમેષાત્ કાલઃ સર્વમ્ |
માયામયમિદમખિલં હિત્વા, બ્રહ્મપદં ત્વં પ્રવિશ વિદિત્વા || ૪ ||

કામં ક્રોધં લોભં મોહં, ત્યક્ત્વાSSત્માનં ભાવય કોSહમ્ |
આત્મજ્ઞાનવિહીના મૂઢાઃ, પચ્યન્તે તે નરકનિગૂઢાઃ || ૫ ||

સુરમન્દિરતરુમૂલનિવાસઃ, શય્યા ભૂતલમજિનં વાસઃ |
સર્વપરિગ્રહભોગત્યાગઃ, કસ્ય સુખં ન કરોતિ વિરાગઃ || ૬ ||

શત્રૌ મિત્રે પુત્રે બન્ધૌ, મા કુરુ યત્નં વિગ્રહસન્ધૌ |
ભવ સમચિત્તઃ સર્વત્ર ત્વં, વાંછસ્યચિરાદ્યદિ વિષ્ણુત્વમ્ || ૭ ||

ત્વયિ મયિ ચાન્યત્રૈકો વિષ્ણુર્વ્યર્થં કુપ્યસિ સર્વસહિષ્ણુઃ |
સર્વસ્મિન્નપિ પશ્યાત્માનં, સર્વત્રોત્સૃજ ભેદાજ્ઞાનમ્ || ૮ ||

પ્રાણાયામં પ્રત્યાહારં, નિત્યાનિત્યવિવેકવિચારમ્ |
જાપ્યસમેતસમાધિવિધાનં, કુર્વવધાનં મહદવધાનમ્ || ૯ ||

નલિનીદલગતસલિલં તરલં, તદ્વજ્જીવિતમતિશયચપલમ્ |
વિદ્ધિ વ્યાધ્યભિમાનગ્રસ્તં, લોકં શોકહતં ચ સમસ્તમ્ || ૧૦ ||

કા તેSષ્ટાદશદેશે ચિન્તા, વાતુલ તવ કિં નાસ્તિ નિયન્તા |
યસ્ત્વાં હસ્તે સુદૃઢનિબદ્ધં, બોધયતિ પ્રભવાદિવિરુધ્ધમ્ || ૧૧ ||

ગુરુચરણામ્બુજનિર્ભરભક્તઃ, સંસારાદચિરાદ્ભવ મુક્તઃ |
સેન્દ્રિયમાનસનિયમાદેવં, દ્રક્ષ્યસિ નિજહ્રદયસ્થં દેવમ્ || ૧૨ ||

દ્વાદશપંજરિકામય એષ, શિષ્યાણાં કથિતો હ્યુપદેશઃ |
યેષાં ચિત્તે નૈવ વિવેકસ્તે પચ્યતે નરકમનેકમ્ || ૧૩ ||

ઈતિ શ્રીમત્પરમહંસપરિવ્રાજકાચાર્ય શ્રીમત્ શંકારાચાર્યવિરચિતં શ્રીમોહમુદ્ગરસ્તોત્રં સમ્પુર્ણમ્

કેટલીક પ્રતોમાં નીચે લખેલા સાત શ્લોકો વધારે જોવા મળે છે.

યાવદ્વિત્તોપાર્જનશક્તઃ, તાવન્નિજપરિવારો રક્તઃ |
તદનુ ચ જરયા જર્જરદેહે, વાર્તાં કોSપિ ન પૃચ્છતિ ગેહે || ૧ ||

અંગં ગલિતં પલિતં મુણ્ડં, દન્તવિહીનં જાતં તુણ્ડમ્ |
કરધૃતકમ્પિતશોભિતદણ્ડં, તદપિ ન મુન્ચત્યાશાપિણ્ડમ્ || ૨ ||

બાલસ્તાવત્ ક્રીડાસક્તઃ, તરુણસ્તાવત્તરુણીરક્તઃ |
વૃદ્ધસ્તાવચ્ચિન્તામગ્નઃ, પરે બ્રહ્મણિ કોSપિ ન લગ્નઃ || ૩ ||

દિનયામિન્યૌ સાયંપ્રાતઃ, શિશિરવસન્તૌ પુનરાયાતઃ |
કાલઃ ક્રિડતિ ગચ્છત્યાયુઃ, તદપિ ન મુંચત્યાશાવાયુઃ || ૪ ||

યાવજ્જનનં તાવન્મરણં, તાવજ્જનનીજઠરે શયનમ્ |
ઈતિ સંસારે સ્ફુટતરદોષઃ કથમિહ માનવ તવ સન્તોષઃ || ૫ ||

સપ્તકુલાચલસપ્તસમુદ્રાઃ, બ્રહ્મપુરન્દરદિનકરરુદ્રાઃ |
ન ત્વં નાહં નાયં લોકઃ, તદપિ કિમર્થં ક્રિયતે શોકઃ || ૬ ||

ષોડશપંચરિકાભરશેષઃ, શિષ્યાણાં કથિતો હ્યુપદેશઃ |
યેષાં નૈષ કરોતિ વિવેકં, તેષાં કઃ કુરુતામતિરેકમ્ || ૭ ||